เมตาเวิร์ส เทคโนโลยีสร้างโลกอนาคตเสมือนจริง

วินาทีนี้คงไม่มีใครที่ไม่ได้ยินคำว่า “เมตาเวิร์ส” (Metaverse) เพราะเป็นกระแสที่โลกกำลังจับตาหลังบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่อย่างเฟสบุ๊ค (Facebook) ออกมาประกาศเปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น “เมตา” (Meta) เพื่อเตรียมพร้อมก้าวสู่การพัฒนาเมตาเวิร์สอย่างเต็มตัว

แต่คำว่า “เมตาเวิร์ส” นี้ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้น โดยถูกบัญญัติขึ้นเป็นครั้งแรกตั้งแต่ปี 1992 ในนิยายวิทยาศาสตร์เรื่อง Snow Crash โดย นีล สตีเฟนสัน นักเขียนชาวอเมริกัน ซึ่งเมตาเวิร์สในนิยายที่ว่านี้ เป็นโลกเสมือนจริงผ่านอินเทอร์เน็ตและเทคโนโลยีเออาร์ (Augmented reality: AR) โดยมนุษย์ส่งรูปแทนตัวผู้ใช้ในโลกเสมือนหรือเกม หรือที่เรียกกันว่า “อวทาร์ (Avatar)” เพื่อไปร่วมปฏิสัมพันธ์กับอวทาร์ของคนอื่น ๆ รวมถึงโปรแกรมซอฟต์แวร์ในพื้นที่นั้น ๆ

หากย้อนกลับไปในปีนั้น เราคงจิตนาการไม่ออกว่าเมตาเวิร์สคืออะไร และจะเป็นจริงได้อย่างไร แต่การแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ยิ่งกระตุ้นให้โลกเมตาเวิร์สสามารถเป็นจริงได้เร็วมากขึ้น เพราะการล็อกดาวน์และกักตัวทำให้ผู้คนต้องห่างจากเพื่อน ครอบครัว และสังคมรอบข้าง จึงหันมาพบปะเจอกันในพื้นที่ออนไลน์แทน ไม่ว่าจะเป็นงานแต่งงาน งานรับปริญญา รวมไปถึงจัดปาร์ตี้ดูหนังหรือละครพร้อมเพื่อน ๆ ทางเน็ตฟลิกซ์ (Netflix) และพบปะรวมญาติทางซูม (Zoom) เป็นต้น

กิจกรรมเหล่านี้ ทำให้พื้นที่ออนไลน์ไม่ได้มีไว้สำหรับเล่นเกม หรือถ่ายทอดสดอย่างเดียวเท่านั้น แต่กลายเป็นพื้นที่สำหรับกิจกรรมทางกายภาพเสมือนจริงที่ผู้คนในยุคนิวนอร์มอลได้มารวมตัวกัน

การมาถึงของเมตาเวิร์ส ไม่เพียงแต่จะทำให้วิถีชีวิตของผู้คนเปลี่ยนไปเท่านั้น แต่ยังจะนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงครั้งยิ่งใหญ่ของธุรกิจด้วย โดยกระแสที่เกิดขึ้นทำให้เราเริ่มเห็นหลายธุรกิจหันมาศึกษาถึงเทรนด์ของเมตาเวิร์ส บางแห่งเริ่มมีการพัฒนาเทคโนโลยี และสร้างสรรค์ไอเดียใหม่ ๆ เพื่อสร้างประสบการณ์ที่ดีให้แก่ลูกค้าเพื่อรองรับการใช้ชีวิตในโลกของเมตาเวิร์ส วันนี้ดิฉันจึงอยากนำบทความ 101: What on earth is the metaverse? ของ PwC ออสเตรเลีย ที่ได้นำเสนอความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเมตาเวิร์ส และผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นต่อธุรกิจไว้ได้อย่างน่าสนใจ มาแลกเปลี่ยนกับคุณผู้อ่าน ดังต่อไปนี้

เมตาเวิร์สคืออะไร?

แนวคิดพื้นฐานของเมตาเวิร์ส คือ การผสมผสานระหว่างโลกทางกายภาพ เทคโนโลยีเออาร์ และวีอาร์ (Virtual Reality: VR) เข้าด้วยกัน ซึ่งในยุคที่อินเทอร์เน็ตความเร็วสูงครอบคลุมแทบจะทุกพื้นที่ทั่วโลก เมตาเวิร์สจะกลายเป็นสถานที่ออนไลน์ที่ผู้คนเข้ามาพบปะ ทำกิจกรรมทางสังคมร่วมกัน เช่น ประชุมงานออนไลน์ ร่วมงานสังสรรค์ รับชมคอนเสิร์ต เข้าร่วมงานสัมมนา หรือเล่นเกม โดยมีอวทาร์เป็นตัวแทนดิจิทัลของแต่ละคน

อย่างไรก็ดี ไม่เฉพาะสถานที่ออนไลน์บนโลกเสมือนเท่านั้นที่ผู้คนสามารถส่งอวทาร์ไปร่วมได้ แต่เมตาเวิร์สจะอยู่รอบตัวเราในโลกทางกายภาพด้วยผ่านการใช้เทคโนโลยีของสรรพสิ่ง (Internet of Things: IoT) เออาร์ และวีอาร์ รวมถึงเทคโนโลยีใหม่อื่น ๆ ซึ่งจะเข้ามาแทนที่ทุกอย่างในโลกทางกายภาพ เช่น เมื่อคุณใส่แว่นตาเออาร์เดินผ่านร้านค้า หรือสถานที่ใด ๆ ก็ตามในโลกทางกายภาพ ก็สามารถเป็นการเดินผ่านร้านค้า หรือสถานที่ใด ๆ ในโลกเสมือนได้ด้วย นอกจากนี้ คุณยังสามารถมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งต่าง ๆ ในโลกเสมือนได้ เช่น สามารถซื้อของในโลกเสมือนโดยให้จัดส่งไปยังที่บ้านโดยไม่ต้องไปที่ร้านค้าทางกายภาพเลย

องค์ประกอบสำคัญของเมตาเวิร์ส คือ การผสมผสานโลกทางกายภาพและโลกดิจิทัลเข้าด้วยกัน โดยผู้คนสามารถเข้าถึงได้ตลอดเวลาแบบเรียลไทม์ มีค่าใช้จ่ายต่ำ และทุกคนสามารถเข้าร่วมเพื่อสร้างประสบการณ์ หรือทำงานร่วมกันได้ แม้ว่าปัจจุบันบางอย่างอาจยังไม่สามารถทำได้ แต่สิ่งที่กล่าวมานี้ จะเป็นพื้นฐานของโลกเมตาเวิร์สในอนาคต

แล้วอะไรที่ไม่ถือเป็นเมตาเวิร์ส?

เมตาเวิร์สแตกต่างจากชุมชนบนโลกออนไลน์ เพราะจะไม่ได้เป็นสถานที่หรือชุมชนออนไลน์ที่อยู่ลำพัง เช่น โลกของเกมออนไลน์อย่างเดียว แต่ในทางกลับกัน เมตาเวิร์สจะเป็นจักรวาลที่ครอบคลุมในทุกมิติของสังคม โดยมีโลกของเกมออนไลน์เป็นหนึ่งในนั้น นอกจากนี้ เมตาเวิร์สยังไม่ได้เป็นเพียงแค่โลกเสมือนจริง และไม่ได้ใช้เพียงแค่เทคโนโลยีวีอาร์อย่างเดียว แม้ว่าคุณอาจจะต้องใช้แว่นตา หรืออุปกรณ์วีอาร์ในการตอบโต้และมีปฏิสัมพันธ์กันในเมตาเวิร์ส

ยิ่งไปกว่านั้น เศรษฐกิจดิจิทัลจะเป็นแค่ส่วนหนึ่งในเมตาเวิร์ส และจะไม่ใช่เพียงแอปพลิเคชัน หรือแพลตฟอร์มใหม่อื่น ๆ แต่สิ่งเหล่านี้จะเป็นส่วนหนึ่งของเมตาเวิร์ส

สรุปให้เห็นภาพง่าย ๆ ว่า เมตาเวิร์ส คือ การรวมกันของทุกส่วนทั้งการจำลองสิ่งแวดล้อมเสมือนจริง สามารถเชื่อมโยงและโต้ตอบระหว่างโลกทางกายภาพและโลกออนไลน์ที่มีทั้งแอปพลิเคชัน เกม ชุมชน และพื้นที่สำหรับสร้างประสบการณ์ต่าง ๆ อย่างไร้รอยต่อทั้งกับโลกทางกายภาพและโลกดิจิทัล

แล้วธุรกิจจะเปลี่ยนไปอย่างไรในโลกเมตาเวิร์ส?

แม้ว่าเมตาเวิร์สกำลังเป็นเป้าหมายสำคัญของบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ทั่วโลก แต่ไม่มีบริษัทใดบริษัทหนึ่งเพียงบริษัทเดียวที่จะสามารถเป็นเจ้าของเมตาเวิร์สได้ เช่นเดียวกับที่ไม่มีใครเป็นเจ้าของอินเทอร์เน็ต สิ่งที่อาจเป็นไปได้คือ มีบริษัทรายใหญ่ ๆ ที่ถือครองส่วนแบ่งตลาดในบางส่วน เช่น การบริการการชำระเงิน การโฆษณา ซึ่งวันนี้บริษัทเทคโนโลยีบางแห่งก็เริ่มเตรียมพร้อมเทคโนโลยีและพุ่งเป้าไปยังตลาดที่ตนต้องการแล้วเช่น เฟสบุ๊คได้เปิดตัวแว่นตาอัจฉริยะ Rayban10 และเปิดตัวสถานที่ทำงานวีอาร์ สำหรับพนักงานที่ทำงานทางไกล ขณะที่ไมโครซอฟท์ (Microsoft) และ เทนเซ็นต์ (Tencent) บริษัทไอทีของจีน ก็กำลังให้ความสนใจธุรกิจในเมตาเวิร์สเช่นกัน

หลายฝ่ายมองว่า เมตาเวิร์สจะสร้างการเปลี่ยนแปลงสำคัญในระบบการติดต่อสื่อสารเช่นเดียวกับการเกิดขึ้นของระบบโทรศัพท์และอินเทอร์เน็ต โดยทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในแง่ของเนื้อหา การสร้างแบรนด์ การโฆษณาที่มาพร้อมกับสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งแน่นอนว่า ธุรกิจจะต้องคิดใหม่ ทำใหม่ทั้งหมด เพื่อสร้างความสัมพันธ์กับลูกค้าในยุคที่โลกจริงและโลกเสมือนมาบรรจบกัน

โลกของเมตาเวิร์สจะนำมาซึ่งโอกาสมากมายสำหรับธุรกิจ เช่น ธุรกิจเสื้อผ้าดิจิทัลแบรนด์ต่าง ๆ ธุรกิจรับตกแต่งสถานที่ในโลกเสมือนจริงเพื่อพบปะกับเพื่อนหรือจัดงาน รวมไปถึงบริการใหม่ ๆ ตั้งแต่การบริการชำระเงิน การตรวจสอบตัวตน สกุลเงินดิจิทัล บล็อกเชน และที่ขาดไม่ได้ คือ ระบบรักษาความปลอดภัยทางไซเบอร์

แม้ว่าวันนี้เมตาเวิร์สอาจจะยังดูเป็นแนวคิดที่ใหม่มากสำหรับใครหลายคน และมีความไม่แน่นอนสูงว่าจะเกิดขึ้นจริงในรูปแบบที่เราคาดคิดไว้หรือไม่ แต่สิ่งหนึ่งที่ผู้นำองค์กรต้องพิจารณาตั้งแต่ตอนนี้ คือ ศึกษา ติดตาม และทำความเข้าใจโลกเมตาเวิร์สอย่างใกล้ชิด เพื่อแสวงหาโอกาสทางธุรกิจบนโลกเสมือนจริง เพราะในขณะที่ธุรกิจรายใหญ่ระดับโลกต่างกำลังขยับเข้าสู่สนามการแข่งขันใหม่ หากธุรกิจของคุณตามไม่ทัน ก็อาจหลุดออกจากจักรวาลนฤมิตแห่งนี้ได้

ข้อมูลอ้างอิง

101: What on earth is the metaverse?, PwC Australia